λαϊκό πνεύμα -

Στη συνείδηση του απλού ορθόδοξου λαού η Παναγία δεν είναι ένα απόμακρο, απόκοσμο πρόσωπο σε κάποιο θρόνο κι ας τη λέει Παντάνασσα εικονίζοντας τη δόξα της:

Μήτηρ του Θεού,
Θεοτόκος,
Χώρα του Αχωρήτου,
Ζωοδόχος Πηγή,
Αγία Σκέπη,
Γλυκοφιλούσα,
Γοργοϋπήκοος,
Παραμυθία,
η Παναγία μας  
ή απλώς 

η Μητέρα όλων.

Περισσότερο την αισθάνονται ως τον πιο δικό τους άνθρωπο στον οποίο μπορούν να καταφύγουν σε κάθε δύσκολη στιγμή. Η φράση «Παναγία μου» εκφέρεται πρώτη στο στόμα του κόσμου. Ξέρουν ότι η γλυκύτατη Μητέρα του Χριστού δεν παραβλέπει τις αιτήσεις μας και γίνεται ο καλύτερος πρεσβευτής μας ενώπιον του Θεού και Υιού της. 

Η δημοτική μας παράδοση μάς κατέλιπε μέσω του στόματος του απλού λαού -ο οποίος δεν θεολογεί αλλά αισθάνεται βαθύτατα τη θλίψη της Μητέρας του και συμπονεί- μερικά από τα συγκλονιστικότερα μοιρολόγια. Μέσα σ' αυτό το λαϊκό πνεύμα κινούνται και οι στίχοι του Κώστα Βάρναλη που μελοποιήθηκαν από τον Λουκά Θάνου και έγιναν γνωστοί με μοναδική φωνή του Ξυλούρη.

* * *

Πού να σε κρύψω γιόκα μου 

να μη σε φτάνουν οι κακοί 

σε ποιο νησί του ωκεανού 

σε πια κορφή ερημική.

Δεν θα σε μάθω να μιλάς 

και τ' άδικο φωνάξεις 

ξέρω πως θα 'χεις την καρδιά 

τόσο καλή τόσο γλυκή 

που μες τα βρόχια της οργής 

ταχιά, ταχιά θε να σπαράξεις.

Συ θα'χεις μάτια γαλανά 

θα 'χεις κορμάκι τρυφερό 

θα σε φυλάω από ματιά κακή 

και από κακό καιρό.

Από το πρώτο ξάφνιασμα 

της ξυπνημένης νιότης 

δεν είσαι συ για μάχητες 

δεν είσαι συ για το σταυρό 

εσύ νοικοκερόπουλο 

όχι σκλάβος, όχι σκλάβος ή προδότης

Κι αν κάποτε τα φρένα σου 

το δίκιο φως της αστραπής 

κι αν η αλήθεια σου ζητήσουνε 

παιδάκι μου να μην τα πεις

Θεριά οι ανθρώποι δεν μπορούν 

το φως να το σηκώσουν 

δεν είναι η αλήθεια πιο χρυσή

απ' την αλήθεια της σιωπής 

χίλιες φορές να γεννηθείς τόσες, 

τόσες θα σε σταυρώσουν.

--  Source: ερετικό ιστολόγιο.